[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nowo umów kupna-sprzeda\y z dostawcami i klientami.
Podobnie, jak w przypadku sztywności płac, tak i teraz istnienie kosztów menu i/lub
nieomal racjonalnego zachowania przedsiębiorstw spowoduje wstrząsy nominalnego
łącznego popytu, który pociągnie za sobą du\e fluktuacje produkcji i dobrobytu, co ponownie
jest usprawiedliwieniem dla polityki stabilizacyjnej. Interpretując pomysł kosztów zmiany
kart dań, O. Blanchard i N. Kiyotaki pokazali, \e makroekonomiczne skutki sztywności cen
nominalnych generują coś, co nazwali efektem zewnętrznym zagregowanego popytu.
2) sztywności realne
- płace - w modelach neokeynesowskich starano się wytłumaczyć trwałe utrzymywanie
się bezrobocia na wysokim poziomie, jakie miało wówczas miejsce zwłaszcza w Europie
Zachodniej. W teoriach nowych klasyków doskonała giętkość zapewniała, \e rynek siły
roboczej zawsze się opró\niał przy walrasowskiej płacy realnej. Teraz ekonomiści uznali,
\e w rzeczywistości, w której dominują twórcy cen, mo\e dojść do ukształtowania w stanie
równowagi takiej płacy realnej, która ró\ni się od płacy realnej opró\niającej rynek. W tych
modelach równowaga nie musi się więc charakteryzować idealną równością między popytem
i poda\ą. Zatem modele uwzględniające ten fakt uwzględniają bezrobocie przymusowe
w stanie równowagi długookresowej, w opozycji do poglądów klasyków, gdzie przypomnę to
bezrobocie było dobrowolne.62
Tłumaczenie takiego podejścia nowych keynesistów mo\na zgrupować w:
58
Ibidem, s. 307
59
Zało\enie lepkości płac nominalnych tak\e w neoklasycznym podejściu sugerowałoby, \e płace realne
powinny zachowywać się antycyklicznie: w okresie o\ywienia nale\y spodziewać się, przy wzroście inflacji, ich
spadku, zaś w okresie recesji (zmniejszeniu inflacji) ich wzrostu. To jednak nie potwierdziło się empirycznie,
a wręcz odwrotnie płace okazały się procykliczne
60
A. Jakimowicz, Od Keynesa do teorii chaosu Ewolucja teorii wahań koniunkturalnych, Warszawa, 2003,
s. 397
61
B. Snowton, H. Vane, Rozmowy...op.cit., s.71. W przypadku obni\enia siÄ™ zagregowanego popytu sytuacja
społeczeństwa uległaby znacznej poprawie, gdyby wszystkie przedsiębiorstwa zredukowały ceny. Taki bodziec,
jak stwierdziłam ju\, nie występuje na poziomie przedsiębiorstw sektora prywatnego. W związku z tym to,
\e obserwowane w rzeczywistości, przy konkurencji niedoskonałej, wahania na poziomie zagregowanym nie są
optymalne w sensie Paretowskim, wywołany przez politykę wzrost produkcji i zatrudnienia mo\e podnieść
poziom dobrobytu społecznego. Krytycy tego podejścia, między innymi A. Lindbeck, kwestionują, czy z punktu
widzenia przedsiębiorstwa faktycznie taniej jest redukować zatrudnienie ni\ obni\ać ceny w sytuacji załamania
się popytu na ich produkty. A biorąc pod uwagę spore koszty przy zatrudnianiu i zwalnianiu pracowników taka
argumentacja wydaje się całkiem wadliwa.
62
B. Snowton, H. Vane, P. Wynarczyk, Współczesne...op.cit., s.323
__EKONOMIA-wykład_____________________________________________________________________________ 44
1. teorie niepisanych (nieformalnych) kontraktów;
2. teorie płacy motywującej63;
3. teorie stosunków uczestnik-osoba postronna.
Ad 1. Teoria niepisanych kontraktów narodziła się z awersji do ryzyka pracowników
i firm. Zgodnie z podstawową tezą pracownicy i przedsiębiorcy zawierają między sobą
niepisane, dobrowolne pakty, w których obie strony uznają prawo firm do zwolnień
pracowników w okresie złej koniunktury oraz gwarancje pracowników do stabilnych płac
w okresie dobrej koniunktury.64 W rezultacie istnienie takich umów prowadzi do wahań
zatrudnienia, przy zachowaniu stabilnych płac. Procesy przystosowawcze mają więc wyraz
jedynie w wymienności zatrudnienia i bezrobocia.65
Niezwykle istotne jest to, \e z tej teorii wynikajÄ… wa\ne wnioski dla powstawania
i utrzymywania siÄ™ bezrobocia. Wskazuje ona jasno, \e bezrobocie zwiÄ…zane jest
z osłabieniem koniunktury i wynikającymi z tego procesami dostosowawczymi w zakresie
zatrudnienia, co nawiązuje do tradycji keynesowskiej. Nale\y jednak zauwa\yć, \e te
dostosowawcze procesy zostały wcześniej dobrowolnie zaakceptowane przez pracowników
w umowie, podejmujących świadomie i racjonalnie wybór. Dlatego mo\na powiedzieć, \e ex
ante bezrobocie to ma charakter dobrowolny. Jednak w sytuacji, gdy ono ju\ istnieje, to
zgodnie z tą teorią, bezrobotni chcieliby podjąć pracę według aktualnych stawek, ale nie
mogą tego uczynić ze względu na braki miejsc pracy. I właśnie w tym sensie ex post jest to
bezrobocie przymusowe.66
Ogólnie biorąc, mimo i\ teorie te były wa\ne dla ukształtowania się nowej ekonomii
keynesistowskiej, wprowadziły do analizy elementy teorii kontraktu, to jednak\e modele
kontraktów nieoficjalnych nie spełniły pokładanych w nich nadziei.67
Ad 2. Teoria płacy motywującej (proefektywnościowej, bądz inaczej zwana - płacy
skutecznej; ang. efficiency wage theory)68 jest następną, która stara się wytłumaczyć, dlaczego
przy bezrobociu przymusowym robotnicy niezatrudnieni nie są w stanie zmniejszyć płac do
poziomu, który mógłby zapewnić pełne zatrudnienie. U podstaw tej hipotezy stoi związek
płac i wydajności pracy. Myśl, i\ płace realne mają wpływ na wydajność pracy, pochodząca
63
Nale\y podkreślić fakt, i\ zaliczanie teorii płac proefektywnościowych do nurtu nowej ekonomii
[ Pobierz całość w formacie PDF ]